تأثیر عصاره ی سیاهدانه برروی مارکرهای استخوانی در خانم های یائسه

مقدمه: عصاره ی گیاه سیاهدانه از سال ها قبل به عنوان یک داروی گیاهی بی خطر برای مقاصد درمانی استفاده می شده است. در مطالعه های حیوانی، سیاهدانه تأثیر سودمندی در درمان استئوپنی ناشی از دیابت و افزایش ترمیم استخوانی داشته است. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر عصاره ی سیاهدانه بر مارکرهای استخوانی در زنان یائسه ی مبتلا به استئوپنی بود. مواد و روش ها: در یک مطالعه ی کارآزمایی بالینی، 30 زن یائسه ی مبتلا به استئوپنی در محدوده ی سنی 49 تا 72 سال انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. به گروه اول عصاره ی سیاهدانه به میزان 05/0 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن و به گروه دوم دارونما با همان دوز و به مدت 3 ماه داده شد. هر دو گروه در مدت مطالعه روزانه یک عدد قرص کلسیم ـ د دریافت کردند. قبل از شروع مطالعه و در پایان 3 ماه آزمون های هماتولوژی، عملکرد کلیه و کبد, کلسیم و فسفر و مارکرهای تشکیل استخوان (شامل استئوکلسین و alp استخوانی) و مارکر تجزیه ی استخوان (ctx) از تمام افراد به عمل آمد. یافته ها: از 22 زن یائسه که دوره ی 3 ماهه ی مطالعه را تا پایان طی کردند 9 نفر در گروه سیاهدانه و 13 نفر در گروه دارونما بودند. زنان گروه دارونما نسبت به گروه سیاهدانه bmi به نسبت بالاتری داشتند. میانگین سن و سطح سرمی مارکرهای استخوانی در دو گروه در شروع مطالعه تفاوت آماری معنی دار نداشت. در پایان 3 ماه بین غلظت های سرمی مارکرهای تشکیل استخوان مانند استئوکلسین و alp استخوان و نیز ctx که مارکر تجزیه استخوان می باشد در دو گروه دارونما و سیاهدانه تفاوت معنی دار از نظر آماری وجود نداشت. هم چنین، تفاوت تغییرات حاصل در سطح مارکرهای استخوانی (تفاوت در سطح سرمی آنها در هفته های 12 و 0) نیز بین دو گروه معنی دار نبود. نتیجه گیری: در این مطالعه عصاره ی سیاهدانه در دوره ی کوتاه مدت زمانی بر مارکرهای استخوانی اثر سودمندی نداشت. اگرچه این عصاره با عارضه ی جانبی همراه نبود ولی براساس یافته های حاصل، استفاده از آن برای پیشگیری از کاهش توده ی استخوانی توصیه نمی شود. برای بررسی دقیق تر، مطالعه های بیشتر با حجم نمونه ی وسیع تر توصیه می شود.